Dijital Yayıncılığın Kapsamları

Dijital Yayıncılığın Kapsamları

Bu yazımızda Dijital Yayıncılığın Kapsamları konusunu ele alacağız. Bilgi, insanlık tarihinin ve insanoğlunun gelişim göstermesi için ham madde konumunda bir kavramdır. Bilgi depolanması ile ihtiyaç halinde erişime açık olması ve yayılma göstermesi esnasında teknoloji büyük rol oynamaktadır. Yazının icadı ile matbaanın ortaya çıkarılması, bilginin hem saklanmasını hem yayılmasını hem de erişimini kolay hale dönüştürmüştür. Bunlar bilgi ve insanlık için dönüm noktaları olarak kabul edilmektedir.

Yayıncılıkta Dijitalleşme

Teknolojinin sahip olduğu tüm nimetler, yayıncılık sektörünün matbaa ile kağıt üretimini tüm yönleri ile kullanmaya başlaması ile bilginin kullanımı açısından seferber edilmiştir. Teknolojinin yayıncılık sektöründe kullanımı da, ekonomik nedenler gibi birçok bağlamda değerlendirilmektedir. Teknolojinin bu sektörde kullanılması, hem kitap hem de okuyucu açısından etkileşime neden olan fırsatlar ortaya koymuştur. Kitap ve eser formatları da teknoloji sayesinde sağlanan etkileşim ile

I. geleneksel basılı kitaplar,

II. e- kitaplar,

III. etkileşimli e- kitaplar, şeklinde sınıflandırmak mümkün olmaktadır.

Bunun yanında kitap türleri ise;

1. Basılı Kitaplar
2. Dijital Kitaplar, olmak üzere iki kısma ayrılmaktadır. Basılı olan kitaplar, geleneksel yayıncılık yöntemleri ile kağıt üstüne baskı yapılması ile ortaya çıkarılan ürünlerdir. Dijital kitaplar ise, internet ortamında ya da sanal ortamda örnekleri görülen türleri ihtiva eden kitaplardır. Hali hazırdaki teknolojiler, kitap etkileşim kapasitelerini artırmaya dönük faydalar içermektedir. Kitap formatlarının bir diğerine herhangi bir üstünlüğü olmadan, içerik olarak daha geniş kitlelere erişim olanakları sağlamaktadır.

Kapsamı İtibarı ile Dijital Yayıncılık

Dijital yayıncılık denildiğinde akla ilk elektronik ortamda görülen türleri ile dijital kitaplar gelmektedir. Sahip oldukları özelliklere ve kullanılan ortama göre türlere ayrılmaktadır.

Elektronik Kitap

1971 senesinde Michael Hart adında bir girişimci, dünyaca öneme sahip bir eserin elektronik sürümünün kullanılmasını sağlamıştır. Gutenberg projesi olarak isimlendirilen bu adım, dijital kitaplar için bir dönüm noktası niteliğinde olmuştur. Hart tarafından düz metin formatı ile dijital ortama aktarılan Amerika Özgürlük Bildirgesi, dünya üzerindeki ilk e kitap olma özelliğine sahiptir.

1976 senesine gelindiğinde Oxford Text Achive girişimciliği başlatılmıştır. Dijital kütüphanecilik çalışmaları da, 1992 senesinde İsveç kaynaklı Runeberg ile 1994 senesinde Alman kaynaklı Gutenberg DE projeleri ile hız kazanmıştır.

1995 senesine gelindiğinde ilk dijital kitapçı olarak sahneye Amazon firması çıkmıştır. Doksanlı seneler, elektronik kitapçılığın büyük ivmesine sahne olmuştur. PDF sürüm ile birleşen dijital kitaplar ve dergiler, hem metin hem de görsel öğeler içermeye başlamıştır. PDF formatı sayesinde içerisine metin dışında yeni bileşenler eklenme fırsatı doğmuştur. Zamanla elektronik kitaplar ile Acrobat eBook Reader terimleri o denli bütünlük arz etmeye başlamıştır ki, iki binli senelerin başında elektronik kitapların PDF formatı ile anıla gelmesi normal bir hale dönüşmüştür.

Etkileşimli Elektronik Kitaplar

Etkileşim özellikli elektronik kitaplar, zengin içerikleri ile ön plana çıkmaktadır. Üst düzey kitap yayımı sağlanan dijital materyallerdir. Etkileşim özellikli e kitaplar, diğer kitap türlerine göre oldukça farklıdırlar. Elektronik bir nesne olarak tasarlanan etkileşimli basımlar, iki boyut içerisinde dört temel etkileşim sağlayan boyutta kendini göstermektedir. İlki kullanıcı boyutu ile içeriktir. İçeriğin yanı sıra da etkileşim özellikli tasarım gelmektedir. İkinci boyut olan teknolojik boyutu ise okuma aracı ile ara yüz gibi araçların gerçekleştirildiği etkileşimi oluşturmaktadır.