Sağlık turizmi hukuku, yabancılar hukuku, ceza hukuku, idari hukuk, ticaret hukuku, borçlar hukuku ve hukuk disiplinleri açısından ele alınabilecek bir konudur. Ülkeler arası sunulan sağlık hizmetlerinden kişilerin kanuni haklarını bilerek faydalanmaları gerekir. Bu konuda uluslar arası sağlık turizmi ve turistin sağlığının korunması hakkında kanuni yönetmelik bulunur. Sağlık turisti ile sağlık hizmeti sunan kurum veya hekim ve aracı kurum arasında ortaya çıkabilecek olan hukuki anlaşmazlık milletlerarası özel hukuk çerçevesinde incelenir.

Örneğin sağlık hizmeti alınan ülke Türkiye sağlık turizmi kapsamında ise Türkiye’nin hukuki kuralları çerçevesinde dava yürütülse de milletlerarası özel hukuk kuralları çerçevesinde işlem yapılır. Sağlık turisti genel davranış kurallarına aykırı (haksız fiil) veya sözleşmeye aykırı olarak yaşanan durumlardan dolayı hastaneye, hekime ve aracı kuruma tazminat davası açabilir. Tazminat davası ilgili ülke hukuku kanunları ile milletlerarası özel hukuk kuralları çerçevesinde incelenerek hükme bağlanır.

Türkiye’de Sağlık Turizmi Hukuku

Sağlık turizmi hukuku Türkiye’de ‘’Milletlerarası Tıp Hukuku’’ kurallarına uygun olarak yürütülür. Ayrıca sağlık turizmi ticari bir konu olduğundan ‘’uluslar arası Ticari Hukuk’’ kuralları da kullanılır. Yabancı bir ülkeden sağlık hizmetlerinden faydalanmak amacıyla Türkiye’ye gelen bir sağlık turisti hizmet aldığı hastane, hekim, aracı kurum ve hatta Sağlık Bakanlığı’nın hukuki sorumluluğunun yerine getirilmediği gerekçesi ile dava açabilir. Açılan dava Türkiye hukuki yasaları ve Milletlerarası özel hukuk kuralları çerçevesinde incelenerek karara bağlanır.

Türkiye’de sağlık turizmi 2010 yılı itibarıyla büyük gelişme göstermeye başladığından sağlık turizmi hukuku da paralele olarak geliştirilmiştir. Sağlık hizmetlerinden yararlanmak amacıyla Türkiye’ye gelen ya da Türkiye’de tatil yaparken plansız bir şekilde hastalanan yabancı uyruklu kişiler haksız tıbbi uygulamalar ile karşılaşırlarsa hukuki, idari ve ceza davası açabilirler. Türkiye’de yürürlükte olan Uluslararası Sağlık Turizmi ve Turistin Sağlığı Hakkında Yönetmelik kapsamında dava yürütülür ve karara bağlanır.

Türkiye’de Sağlık Turizmi Yasal Düzenlemeler

Sağlık turizmi hukuku kapsamında hazırlanan mevzuat, yönerge, yönetmelikler yayınlanmıştır. 2019-2023 yıllarını kapsayan 11. Kalkınma planı kapsamında sağlık turizminin geliştirilmesi ve daha aktif bir konuma taşınması karara bağlanmıştır. Sağlık Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ekonomi ve Maliye Bakanlığı, Aile ve Sosyal İşler Bakanlığı koordineli bir çalışma yürütecektir. Türkiye’de sağlık turizmi için hazırlanan yasal düzenlemeler şunlardır:

• 23.07.2013 tarihli ve 25541 sayılı bakan onayı ile yürürlüğe giren ‘’sağlık turizmi ve turist sağlığı’’ hakkında yönergenin uygulanmasıdır.
• 13.07.2013 tarihli ve 30123 sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren ‘’uluslararası sağlık turizmi ve turistin sağlığı’’ konulu yönetmelik geçerli olacaktır.
• 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve bakanlığa bağlı olan kuruluşların teşkilat ve görevleri hakkında kanun hükmünde kararname esastır.
• 27.03.2002 tarihli ve 24708 sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren özel hastaneler yönetmeliği ile özel kurum ve kuruluşların turistin sağlığı kapsamında vermek zorunda oldukları hizmetler belirlenmiştir.

İstanbul’da sağlık turizmi Türkiye sağlık turizminin ilk sırasında yer alır. İstanbul coğrafi konumu, tarihi ve doğal dokusu, altyapı, teknoloji ve personel yeterliliği açısından dünyanın gözde şehirlerinden biridir. Özellikle medikal turizm ile öne çıkan İstanbul’da her yıl düzenlenen Medikal Turizm Fuarı ve Kongresi ile dünyanın birçok ülkesinden katılım sağlanıyor. İstanbul’da sağlık turizmi alanında yapılan çalışmaların sunumunun yapıldığı fuarda katılımcı ülkeler ile ikili anlaşmalarda sağlanıyor.

Türkiye’de sağlık turizmi denildiğinde dünyanın pek çok ülkesinde ilk akla gelen İstanbul oluyor. Medikal sağlık turizmine açısından uluslararası hizmet veren hastanelerin en yoğun bulunduğu şehir İstanbul’dur. Birçok sağlık branşında hizmet verilen hastane ve kurumlar uluslararası akrediteye uygun olan kuruluşlardır. Türkiye’de en çok sağlık turizmine hizmet eden medikal hastanenin bulunduğu şehir İstanbul’dur. Son yıllarda özellikle plastik cerrahi ve estetik branşında öne çıkmıştır. Birçok ülkeden sağlık turisti hizmet almak için İstanbul’u tercih ediyor.

İstanbul’da Sağlık Turizmi Hedefleri

İstanbul’da sağlık turizmi konusunda Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada İstanbul’un sağlık turizmi alanında dünyaca tanınan bir marka açıklaması yapıldı. Sağlık turizminin geliştirilmesi anlamında Türkiye’nin 12 şehrinde yoğun çalışmaların devam ettiği ancak İstanbul’un öncelikli olduğu belirtildi. İstanbul’da sağlık turizmi odaklı yapılan çalışmalar ile kapasite güçlendirme, küresel rekabet edilebilirlik projesi ve marka oluşturma çalışmaları devam etmektedir.

Dünyanın her yerinden hasta kabul edilecek olan İstanbul hastanelerinde başta İngilizce, Rusça ve Arapça olmak üzere çok dilli sağlık hizmetleri verileceği belirtildi. Hastanelerin bilişim ve teknoloji altyapılarının daha da güçlendirileceği ve her branşta kaliteli sağlık hizmetleri sunulacağı vurgulandı. Türkiye’de sağlık hizmetleri geliştirilmek isteniyorsa önceliğin İstanbul olması gerekir. Bu nedenle sağlık turizmi alanında İstanbul’a öncelik verildiğini ve yapılan çalışmalar ile İstanbul’un dünyada marka sağlık şehri durumuna getirilmesi için çalışmalar yapıldığı açıklandı.

İstanbul’da Sağlık Turizminin Önemi

İstanbul’da sağlık turizmi Türkiye’nin sağlık turizmi alanında tanınması ve daha çok sağlık turistine hizmet verebilmesi açısından çok önemlidir. Ülkenin birçok şehrinde sağlık turizmi alanında çalışmalar yapılmasına rağmen İstanbul’un tüm dünyada tanınan bir kültür merkezi olması İstanbul’u sağlık turizminde de öne çıkartıyor. İstanbul birçok açıda Türkiye’de sağlık turizmi gelişimi için önem taşır. İstanbul’da sağlık turizminin geliştirilmesi ülke ekonomisine büyük katkılar sağlayacaktır. Doğa ve kültür turizmine göre çok daha büyük gelir getiren sağlık turizmini İstanbul’un kültürel güzellikleri ile birleştirerek ülke ekonomisine katkının artırılması planlanıyor. İstanbul’da sağlık turizminin gelişimini etkileyen faktörler şunlardır:

• İstanbul coğrafi konumu ve ulaşım kolaylıkları ile birçok ülkeden kolay ve hızlı ulaşılabilir durumdadır.
• Tarihi ve doğal dokusu, kültürel varlıkları ile dünyanın birçok ülkesinde tanınan bir şehirdir. Sağlık turizmi ile birlikte İstanbul’u gezip görmek isteyen yabancıların tercihidir.
• İleri teknoloji ile donatılmış aktif altyapısı ve uzman personeli ile öne çıkan hastanelerin İstanbul’da bulunması şehri sağlık turizmi açısından avantajlı kılar.

Sağlık turizmi geleceği 2019 yılı ve öncesine dair istatistiklere bakıldığında hızla gelişen ve büyüyen bir trende sahiptir. 2020 yılı itibarı ile covid19 korona virüs salgını nedeniyle durma noktasına gelen sağlık turizminin salgının kontrol altına alınması ile tekrar hızlı bir yükselişe geçeceği öngörülüyor. Tüm dünyayı etkisi altına alan virüs nedeniyle ülke sınırları büyük ölçüde kapatılmış durumdadır. Ancak bu süreç bittiğinde özellikle ileri yaş sağlık turizminin patlama yapacağı bekleniyor.

Zira uzun süre evde kalan yaşlıların rehabilitasyon merkezlerine daha fazla ihtiyaç duyacağı açıklanıyor. Dünyada sağlık turizminin geleceği konusunda gittikçe gelişen ve büyüyen bir sektör durumuna geleceği bekleniyor. Bazı ülkelerin ekonomik ve sosyal olarak hastalara yeterli olamaması, maliyetlerin yüksek olması ve bazı tıp branşlarında yeterli teknolojiye ve uzmana sahip olmamaları sağlık turizminin artacağını gösteriyor.

Türkiye’de Sağlık Turizminin Geleceği

Sağlık turizmi geleceği dünya ile birlikte Türkiye’de de gelişip büyüyecek olan ve gelecek vaat eden bir sektör olarak görülüyor. Dünyanın birçok ülkesinden kişiler çeşitli branşlarda Türkiye’yi tercih ediyorlar. Medikal sağlık turizmi, termal sağlık turizmi, ileri yaş ve engelli sağlık turizmi alanlarında Türkiye sunduğu sağlık hizmetleri öne çıkıyor. Covid19 korona virüs salgını sonrası Türkiye’nin dünyanın birçok ülkesinden kişileri sağlık turizmi alanında kabul edeceği açıklanıyor.

Sağlık alanında yapılan hazırlıklar ve çalışmalar ile çok daha fazla hastaya hitap edilmesi düşünülüyor. Uluslararası sağlık normlarına uygun olarak yeni tesislerin inşası ve mevcut tesislerin kökten yenilenmesi çalışmaları devam ediyor. Dünyada sağlık turizminin geleceği ile birlikte Türkiye’de de sağlık turizmi geleceğinin umut vaat eden bir büyüme sağlayacağı öngörülüyor.

Türkiye’de Sağlık Turizminin Geleceğini Belirleyen Unsurlar

Sağlık turizmi geleceği Uluslararası formlara uygun kurum ve kuruluşların artması artan talebi karşılayabilmek anlamında Türkiye’nin sağlık turizminin geleceğini belirleyecek unsurlardan biridir. İleri teknolojinin kullanımı ile donatılacak olan kurumlarda hizmet verecek olan uzman hekim, cerrah ve hastane personelinin bulunması yine büyük bir etken olacaktır. Dünya sağlık turizminin geleceği içerisinde Türkiye olarak yer edinebilmek için uluslararası platformda ülkeler ile olan ikili ilişkiler de büyük etken olacaktır. Sağlık Bakanlıkları arasında yapılan ikili anlaşmalar sağlık turizminin geleceğini büyük ölçüde etkileyecektir. Mevcut kaynakların verimli kullanımı ve geliştirilmesi ile sağlık turizmine uygun hale getirilmesi Türkiye’yi dünya ülkeleri arasında iyi bir konuma getirecektir. Türkiye’nin sağlık turizmindeki avantajları şunlardır:

• Türkiye düşük maliyet ile kaliteli tedavi yöntemleri ve sağlık hizmetleri sunabilen nadir ülkelerden biridir.
• Son teknoloji ile donatılmış ve uluslar arası akredite olmuş birçok kurum ve kuruluşa sahiptir.
• Birçok dünya ülkesinden kolay ulaşılabilen bir coğrafi konuma sahiptir.
• Sağlık turizmine uygun bir iklime sahip olması cazip bir kriterdir.
• Doğal kaynaklarının bol olması özellikle termal, spa ve wellness sağlık turizmi için dünyadaki sayılı ülkelerden biri olma şansını kazandırır.

Sağlık turizmi alanında tüm dünyada en çok ihtiyaç duyulan ve talebin fazla olduğu sektör plastik cerrahidir. Uluslararası Estetik Plastik Cerrahlar Birliği (ISAPS) yaptığı açıklamalarda tüm dünyada plastik cerrahiye olan talebin her yıl artarak devam ettiğini belirtti. Açıkladığı istatistiksel veriler ile 2019 yılında dünya çapında 11 milyon 363 bin 569 adet plastik cerrahi operasyonu yapılmıştır. Yine 13 milyon 618 bin 735 adet cerrahi olmayan estetik operasyonun yapıldığını belirtti.

ISAPS açıklamalarında 2019 yılında bir önceki yıla göre plastik cerrahi ve estetik operasyonların %7,4 arttığı belirlenmiştir dedi. Dünyada sağlık turizmi alanında bu rakamların gelecek vaat ettiği açıklanıyor. Türkiye’de özellikle İstanbul’da sağlık turizmi alanında yapılan çalışmaların büyük bir kısmını plastik cerrahi ve estetik operasyonları yer alıyor. Türkiye bu alanda dünyada 7. Sırada yer alıyor. Covid19 korona virüs salgını sürecinde bir duraklama yaşansa da ilerleyen yıllarda artarak devam etmesi bekleniyor.

Türkiye Sağlık Turizminde Plastik Cerrahinin Yeri

Sağlık turizmi alanında Türkiye’de medikal sağlık turizminde plastik cerrahinin yeri oldukça büyüktür. Birçok ülkeden plastik cerrahi ve estetik tedavileri için binlerce hasta Türkiye’yi tercih ediyor. İleri teknolojinin kaliteli teknikler ile kullanılıyor olması ve maliyetlerin düşük olması ülkeyi cazip hale getiriyor. Özellikle İstanbul’da sağlık turizmi plastik cerrahi ve estetik operasyonları ile bilinmektedir. Türk Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Derneği( TPRECD) başkanı Prof. Dr. Sühan Ayhan Türkiye’de yapılan plastik cerrahi ve estetik çalışmaları uluslararası olarak kendini kanıtlamıştır açıklamasında bulundu. Plastik cerrahi alanında yapılan klinik uygulamalar ve bilimsel araştırmalar ile dünyada önemli bir noktadayız dedi. 2019 yılında 200 bine yakın hastanın tedavi edildiği belirtildi.

Sağlık Turizminde Plastik Cerrahide Türkiye’nin Önemi

Sağlık turizmi alanında özellikle plastik cerrahide Türkiye dünyada önemli bir yere sahiptir. Rusya, Ukrayna, Lübnan, Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri, Avrupa ülkeleri, Suudi Arabistan, Irak, Azerbaycan, Orta Asya ülkeleri gibi dünyanın birçok ülkesinden plastik cerrahi ve estetik operasyonlar için binlerce kişi Türkiye’yi tercih ediyor. Özellikle İstanbul’da sağlık turizmi alanında yapılan çalışmalar dünya ülkelerinde tanınıyor. Türkiye’de en yeni teknoloji ile yapılan bilimsel araştırmalar sonucu kullanılan tetkikler ilgi çekiyor. Avrupa ülkelerine ve ABD’ye göre maliyetlerin daha düşük olması ve ulaşımın kolay olması kişilerin Türkiye’yi seçmelerini sağlıyor. Türkiye’de sağlık turizmi alanında en çok uygulanan plastik cerrahi ve estetik operasyonlar şunlardır:

• Saç, sakal ve kaş ekimi uygulamaları,
• Göz kapağı ve göz çevresi estetikleri,
• Lipusuction (yağ alma) operasyonları,
• Göğüs büyütme, küçültme ve dikleştirme uygulamaları,
• Burun estetiği,
• Karın germe estetik operasyonları,
• Kalça büyütme ve küçültme uygulamaları,
• Yüz kemiği estetikleri ve yüz gerdirme operasyonları,
• Labioplasty vajina estetik operasyonu,
• Botox, cilt ve yüz bakımı uygulamaları,
• Kol germe ameliyatları,
• Diş estetiği operasyonlarıdır.

Sağlık turizmi 2019 yılının son çeyreğinde ortaya çıkan ve tüm dünyayı etkisi altına alan covid19 (korona virüs) salgınından olumsuz yönde etkilenmiştir. Uluslararası bir etki yaratan salgın hastalık tüm dünya ülkelerinde sosyal ve kültürel bir sıkıntı yaşanmasına neden olmuştur. Salgın nedeniyle sınırların kapatılması dünyada sağlık turizmi için olumsuz bir etken olmuştur. 2020 yılı itibarı ile tüm dünya ile birlikte Türkiye’de sağlık turizmi durma noktasına gelmiştir. Aşının bulunması ve bazı ülkeler ile sınırların açılması biraz hareketlilik getirse de oldukça düşük bir seyirde ilerlemektedir.

Ancak covid19 salgınının denetim altına alınması ile birlikte sağlık turizminde büyük bir artış olacağı tahmin edilmektedir. Özellikle uzun süre evde kalan ileri yaş nüfusun pandemi sürecinin sona ermesi ile rehabilitasyon merkezlerine ihtiyaç duyacağı öngörülüyor. Bu süreçte birçok insan mevcut hastalıklarının tedavisini ertelemiştir. Korana virüs salgını denetlenebildiğinde ertelenen tüm hastalıkların tedavi edilmek istenmesi sağlık turizmi sektöründe büyük bir patlama yaratacaktır.

Türkiye’de Sağlık Turizmi ve Covid19(Korona Virüs)

Sağlık turizmi için covid19 (korona virüs) sürecinde 17.03.2020 tarihinde alınan karar ile bir dizi tedbir açıklanmıştır. Bu süreçte Türkiye’de sağlık turizmi hizmetlerinden faydalanmak isteyen kişilerin alınan karar ile birlikte bazı kurallara uymaları gerekmektedir. Dünyada sağlık turizmi kapsamında her ülkenin kendi belirlediği kurallar bütünü bulunur. Hastaların kabul şartları, ülkeye giriş, hastaneye yatışları, tedavi, taburcu olma süreci, refakatçi durumu ve izolasyon kuralları maddeler halinde açıklanmıştır. Bu sürecin Sağlık Bakanlığı tarafından görevlendirilen Sağlık Hizmetleri Anonim Şirketi (UHSAŞ) tarafından yürütüleceği belirtilmiştir. Covid19 (korona virüs) sürecinde sağlık turizmi hizmeti almak isteyen hastalar şu adımları izlemelidir:

1. UHSAS adresine hastanın kendisi, hasta yakını, hastane ya da aracı kuruluş kayıt formu doldurarak kullanıcı hesabı açmalıdır.
2. Kullanıcı hesabı UHSAŞ tarafından gerekli kontrolleri yapıldıktan sonra onaylanarak aktif hale getirilecektir.
3. Hasta ile birlikte ülkemize en fazla 2 adet refakatçi kabul edilmektedir. UHSAŞ formunda refakatçi bilgileri de verilmesi gerekir.
4. Hastanın tüm kişisel bilgileri, pasaport bilgileri ve ülkeye hangi yol ile geleceği gibi bilgiler formda eksiksiz olarak doldurulmalıdır.
5. Hastanın medikal bilgileri hangi branşta tedavi edileceği epikriz bilgileri ve raporları belirtilmelidir. Ülkesinde yaptıracağı covid19 PCR testi de yüklenmelidir.
6. Hastanın tedavi edileceği hastane tarafından onaylanmış hasta kabul belgesi istenir.
7. Hastanın ve refakatçilerinin doldurması gereken taahhütname ve onam formaları imzalı olarak gereklidir. Bu formlar UHSAŞ internet sitesinde mevcuttur.
8. Tüm bilgi ve belgeler UHSAŞ tarafından kabul edilir ya da reddedilir. Sonuç 24 saat içerisinde hastaya bildirilir.

Türkiye’de Covid19 Sürecinde Sağlık Turizmi

Sağlık turizmi covid19 (korona virüs)sürecinde belli şartlara ve kurallara bağlı olarak hizmet vermektedir. Dünyada sağlık turizmi durma noktasına gelmiş olmasına rağmen bazı zorunlu hallerde ülkeler hasta kabulü yapmaktadır. Türkiye’de sağlık turizmi kapsamında covid19 sürecinde belli ülkelerden ve belirlenen hastalıkların tedavisi için hasta kabul edileceği belirtilmiştir.

Türkiye’de sağlık turizmi gelişerek büyüyen bir sektör olarak hizmetlerine devam etmektedir. Her yıl artan hasta sayısı ve ülke ekonomisine sağladığı katkılar ile ülkemizde sağlık turizmi her geçen gün gelişmektedir. Şu an Türkiye’de sağlık turizmi alanında hizmet veren 42 Joint Commission Internatıonal (JCI) tarafından akretide olmuş kurum ve kuruluş hizmet vermektedir. Yapılan çalışmalar ile yeni tesislerin kurulumu ve mevcut tesislerin kökten değişimi ve geliştirilmesi ile sağlık turizmi alanında hizmet veren kurum ve kuruluşların artırılması yönünde çalışmalar devam etmektedir. Türkiye’de sağlık turizmi Sağlık Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından ortak olarak yürütülen çalışmalar ile geliştirilmektedir.

Türkiye’de Sağlık Turizmi Hizmetleri Nelerdir?

Türkiye’de sağlık turizmi hizmetleri her geçen gün geliştirilen çeşitli tıbbi tedavi unsurlarını içerir. Onkolojik tedaviler, kardiyovasküler tedaviler, estetik cerrahi, ortopedi, çocuk cerrahi, göz ve diş tedavileri, beyin cerrahi, Cyberknife, robotik cerrahi, MR hizmetleri, organ transplantasyonu, kemik iliği tedavileri gibi birçok medikal sağlık tedavileri yapılır. Ayrıca klinik tedavilerin yanında sağlık turizmi alanında verilen hizmetler şunlardır:

• Medikal sağlık turizmi,
• İleri yaş ve engelli sağlık turizmi,
• Termal Sağlık Turizmidir.

Türkiye’de Sağlık Turizmi Nerelerde Yapılır?

Türkiye’de sağlık turizmi verilecek hizmet için özel olarak hazırlanmış kurum ve kuruluşlarda uygulanır. Medikal sağlık turizmi kamu, özel ve üniversite hastanelerinde sunulan klinik tedavi yöntemleridir. İleri teknoloji ve uzman hekimler ile sunulan medikal sağlık hizmetleri için her yıl binlerce hasta Türkiye’yi tercih ediyor. İleri yaş ve engelli sağlık turizmi rehabilitasyon merkezler, klinik oteller, tatil köyleri ve rekreasyon alanlarında yapılabiliyor. İleri yaşlı kişilerin ve engellilerin hem hastalıklarının tedavisi hem de rehabilite edilmeleri sağlanıyor. Termal sağlık turizmi kaplıcalar, termal oteller ve spa merkezlerinde yapılıyor. Hidroterapi, klimaterapi, talossoterapi, balneoterapi ile peloidoterapi, içme kürleri gibi çeşitli alternatif tedavi yöntemlerini içeriyor.

Türkiye’de Sağlık Turizmi Yapılmasının Nedenleri

Türkiye’de sağlık turizmi yapılmasının ve geliştirilip büyütülmeye çalışmasının çeşitli sebepleri vardır. Ancak en büyük neden ülke ekonomisine büyük katkı sağlayan bir turizm şekli olmasıdır. Ülke için getirileri düşünüldüğünde sağlık turizminin geliştirilmesinin pek çok faydası olacağı görülmüştür. Türkiye’de sağlık turizmi yapılmasının nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz:

• Diğer turizm çeşitlerine göre ülke ekonomisine girdisi oldukça yüksektir.
• Katma değeri en yüksek olan turizm çeşidi sağlık turizmidir.
• Ülkemizin ve şehirlerimizin tanıtılmasına katkı sağlamaktadır.
• Birçok yeni ve çeşitli meslekte istihdam alanı sağlayarak ülkenin işsizlik oranlarının düşürülmesinde etken olacaktır.
• Ülkenin cari açığının kapatılmasında çok faydalı olacağı düşünülmektedir. 2023 yılında sağlık turizmi hedefi 20 milyar dolar olarak tahmin edilmektedir.
• Kış, doğa, inanç ve kültür turizminin artmasında da etken olacaktır.
• Sağlık turizminde tercih edilen bir ülke olmak uluslararası prestij kazandıracaktır.

Sağlık turizmi uluslararası turizme büyük katkıları olan bir turizm modelidir. Uluslararası turizm alanında çalışmalar yapan kurum ve kuruluşlar sağlık turizmi için teşvik edici faktörler sunarak sektörün gelişimine katkı sağlamaktadır. Dünya Turizm Örgütü (WTO) Dünya Sağlık Örgütü ile işbirliği içerisinde çalışmalar yürütmektedir. Uluslararası sağlık düzenlemeleri ile turistin sağlığı başta olmak üzere insanların uluslararası bir alanda hizmet alarak toplum sağlığının iyileştirilmesi amaçlanıyor. İktisadi İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) yaptığı çalışmalar ile sağlık turizminin uluslararası turizmi geliştirerek ülkeler için ekonomik kalkınmada yardımcı olacağını açıklıyor. Sağlık turizminin uluslararası turizm açısından geliştirilmesi için alınan kararlar şunlardır:

• Turizmde geliştirilebilir ve sürdürülebilir etkilerin olması,
• Artan ziyaretçi talebine cevap verilebilmesi,
• Turizm sektöründe gelişen yeni teknolojilerin aktif kullanımı,
• Seyahat hareketliliğinin sağlık turizmi ile birlikte artması,
• Dünya çapında mega trendlere hazırlık yapılmalıdır.

Sağlık Turizminin Uluslararası Turizme Etkileri

Sağlık turizmi dünya ülkeler arasında uluslararası turizmin gelişmesinde ve büyümesinde büyük bir yer kaplar. Özellikle son yıllarda gelişen sağlık turizminin Global anlamda turizmde hareketlilik sağlayan bir faktör olmuştur. Küresel dünya şartlarında sağlık turizmi ülkelerin birbirleri ile rekabet eder hale geldikleri uluslararası turizm aracı haline gelmiştir. Bunun nedenleri şunlardır:

• Gelişen teknoloji ile sağlanan iletişim ve ulaşım kolaylıkları ile sağlıkta öncü olan ülkelere erişim kolaylaşmıştır.
• Sağlık konusunda bireyler artık daha bilinçli hareket etmektedir.
• Avrupa Birliği kapsamında ülkelere sağlık turizmi için çeşitli teşviklerin verilmesi,
• Sağlık turizminin ülke ekonomisine büyük katkılar sağlıyor olması,
• Uluslararası sağlık hizmetlerinin daha kolay alınabilmesi,
• Sağlık turizminin tercih ediliyor olmasıdır.

Uluslararası Sağlık Turizmi Hizmeti Nasıl Alınır?

Sağlık turizmi hizmeti alacak olan kişinin hangi adımları izleyeceği ve hizmetlerden nasıl faydalanacağı belirlenmiştir. Birey kendi ülkesi dışında başka bir ülkede bulunan sağlık hizmetlerinden faydalanmak istediğinde belirlenen adımları izleyerek hareket etmelidir. Uluslararası turizm kuralları kapsamında düzenlenen sağlık hizmetlerinden yararlanmak için şu adımları izlemelidir:

1. Başka bir ülkede sağlık hizmeti almak isteyen kişi kendi ülkesinde hizmet veren aracı kuruma başvurur.
2. Başvurulan aracı kurum kişiye ait tüm kayıtları toplayarak sağlık hizmeti alacağı ülke formatında kategorize eder.
3. Aracı kurumun çalıştığı bir tıbbi hekim hastanın dosyasını inceler.
4. Kişinin başka bir ülkede sağlık hizmeti alabilmesi için gerekli tüm masraflar aracı kurum tarafından çıkartır.
5. Hastanın onay vermesi ile kişiye özel tıbbi tedavi seyahat formu hazırlanarak gerekli evrak ve prosedürler hazırlanır.
6. Kişinin sağlık hizmeti alacağı ülkeye ulaşımı dahil tüm süreç aracı kurum tarafından takip edilir.
7. Sağlık hizmeti alacak olan kişinin hizmet alacağı ülkedeki ilgili kişi veya kurum ile buluşması sağlanır.
8. Aracı kurum tarafından hastanın durumu günlük olarak takip edilerek gerekiyorsa yakınlarına da bilgi verilir.
9. Tedavi sonrası hastanın kendi ülkesine transferi sağlanıp karşılanarak evine ulaşması sağlanır.
10.  Hastanın sigorta şirketi ve aile hekimi tarafından tedavi süreci raporlanarak hastadan geri bildirim alınır.

Sağlık turizmi bireylerin kaliteli ve hesaplı sağlık hizmetlerinden faydalanmak için ikamet ettikleri yer dışında başka bir yere gitmeleri sonucu oluşan bir turizm modelidir. Dünyada sağlık turizmi uzun yıllardır gelişerek devam eden çalışmalar ile teşvik edilmektedir. Birçok ülke kendi imkânlarını ve kaynaklarını kullanarak ülkelerini sağlık turizmine açmıştır. Türkiye’de de sağlık turizmi oldukça gelişmiş durumdadır. Sağlık turizmi alanında bireylerin hizmet alabilecek sağlık turizmi çeşitleri şunlardır:

• Medikal sağlık turizmi,
• Termal sağlık turizmi,
• Engelli ve yaşlı sağlık turizmidir.

Medikal Sağlık Turizmi

Sağlık turizmi çeşitlerinden biri olan medikal sağlık turizmi ile bireyler kendi ülkelerinde bulunmayan ya da maliyeti çok yüksek olan tıbbi tedaviler için başka bir ülkeyi tercih ederler. İstenilen kalite ve yeterlilikte tıbbi tedavi tercihleri de kişilerin medikal sağlık turizmine yönlenmelerine neden olur. Transplantasyon, kardiyovasküler cerrahi, Cyberknife, radyoterapi, estetik operasyonlar, tüp bebek çalışmaları, IVF çalışmaları, diyaliz tedavileri, göz ve diş tedavileri, organ nakli gibi tedaviler medikal sağlık turizminin konusudur. Bu sağlık sorunları olan kişiler hangi ülkede daha kaliteli, ileri teknoloji ile uygulanan ve hesaplı olan tedavi modeli varsa o ülkeye giderek medikal hizmetlerden faydalanırlar. Medikal sağlık hizmetleri özel hastaneler, üniversite hastaneleri ve kamu hastanelerinde verilebilir.

Termal Sağlık Turizmi

Sağlık turizmi çeşitleri içerisinde özellikle ülkemizde en çok rağbet gören turizm modelidir. Doğal termal kaynakların sağlık sorunlarının iyileştirilmesi amacıyla kullanılmasını sağlar. Hastalıklar için şifalı olduğu bilinen yer altı kaynaklı suyun tedavi için kullanılması sonucu termal sağlık turizmi oluşmuştur. İlk çağlardan bu yana şifa kaynaklı kullanılan termal sular, günümüzde turizminde konusu olmuştur. Termal sağlık turizmi içerisinde spa ve wellness uygulamaları da yer alır. Ülkemizde yer altı kaynaklarının zengin olması termal sağlık turizminin de hızla gelişmesini sağlamıştır. Özellikle Afyon, Denizli, Nevşehir, Yalova, Bursa, İzmir şehirlerinde bulunan büyük tesisler sağlık turizmi alanında hizmet vermektedir. Termal sağlık hizmetleri kaplıca, termal oteller ve spa merkezlerinde sunulmaktadır. Termal sağlık turizmi ile sunulan hizmetler şunlardır:

• Hidroterapi ile sunulan egzersiz programları,
• Klimaterapi adı altında sunulan iklim tedavisi,
• Talassoterapi programları ile sunulan tedaviler,
• İçme kürleri,
• Kaplıca tedavileri,
• Balneoterapi ile Peloidoterapi yani çamur tedavisi,
• Wellness ve spa tedavileridir.

Engelli ve Yaşlı Sağlık Turizmi

Sağlık turizmi çeşitleri arasında en çok tercih edilenlerden biri de engelli ve yaşlı sağlık turizmidir. Tüm dünyada yaşlı nüfusun her geçen gün artması insanları bu sağlık turizmine yönlendirmiştir. Engelli kişiler kaliteli ve hesaplı rehabilitasyon hizmeti alabilecekleri ülkelere yönelirler. İleri yaştaki kişiler hem sağlık sorunlarına çözüm bulacakları hem de rehabilite hizmetlerinden faydalanabilecekleri ülkelere yönelirler. Engelli ve yaşlı sağlık turizmi hizmetleri rehabilitasyon merkezleri, bakım evleri, tatil köyleri, klinik oteller ve rekreasyon alanları tarafından sunulur. Bu hizmet alanlarında ileri yaş kişilerin ve engellilerin iyileşme ve rehabilite edilme anlamında en iyi hizmeti almaları sağlanır.

Dünyada sağlık turizmi 100 milyar doları aşarak tüm dünya ülkelerinin dikkatini çeken bir sektör halini almıştır. Dünyada yaşlı nüfusun artması rehabilitasyon imkanı bulunan ülkeleri sağlık turizmine yönlendirmiştir. İnsanlar kaliteli sağlık hizmetlerini düşük maliyete sunan ülkelere yönelmeye başlamıştır. Tedavi veya bakım amaçlı olarak insanlar farklı ülkelerin sağlık hizmetlerini araştırmaya başlamıştır. Çağımız teknolojisi internet ile insanlar dünyanın her yerinde bulunan sağlık hizmetlerine daha hızlı ve kolay ulaşabilmektedir.

Dünyada sağlık turizminin gelişmeye başlaması ile yeni sağlık tesisleri açılmakta ve mevcut sağlık tesislerinde de köklü değişikliklere gidilmektedir. Dünyada sağlık turizminde en önde gelen ülkeler ABD, Hindistan, İsrail, Malezya, Meksika, Singapur, Güney Kore, Kosta Rika ve Tayland’dır. Türkiye’de sağlık turizmi 2010 yılından bu yana her yıl artan hasta sayısı ile önemli gelişmeler sağlamıştır. Kalite ve güven çalışmaları yapılan sektörde ülkemiz özellikle termal sağlık hizmetleri alanında öne çıkmayı planlamaktadır

Dünyada Sağlık Turizminin Gelişimi

Dünyada sağlık turizmi ilk olarak 1969 yılında gündeme gelmiş olup 2005 ve 2007 yıllarında yapılan yasal düzenlemeler ile uluslararası anlaşmalar ile geliştirilmiştir. Dünya turizm örgütü (WTO) tarafından yürütülen çalışmalar ile sağlık turizmi dünyanın çeşitli ülkelerinde yapılmaya başlanmıştır. Daha sonra İktisadi İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) sağlık turizminin gelişmelerini daha iyi şekillendirmek için çalışmalarına başlamıştır.

Sağlık turizminin sürdürülebilir gelişmesi, her geçen gün gelişen ziyaretçi talebi, Sağlık turizminde gelişen yeni teknolojiler ve ülkeler arası seyahat hareketliliği ele alınarak sektörel kararlar alınmıştır. Avrupa Birliği(EU)’nin de desteği ile sağlık turizminde büyük gelişmeler elde edilmiştir. Türkiye’de sağlık turizmi özellikle termal sağlık turizmi alanında öne çıkmıştır. Yapılan çalışmalar ile sağlık turizminde uluslararası hasta sınırlandırması maddeler halinde açıklanmıştır.

• İkamet ettiği ülke dışında başka bir ülkede sağlık hizmeti almak isteyen kişilere ‘’Medikal Turist’’ adı verilir.
• Tatil için gittiği ülkede plansız bir şekilde hastalanan kişilerin alacağı hizmete ‘’turistin sağlığı kapsamında hizmet alacak olan hasta’’ denir.
• Ülkelerin Sağlık Bakanlıkları kapsamında yapılan ikili anlaşmalar ile hizmet alacak olanlara ‘’sağlık alanında ikili anlaşmalı ülkelerden gelen hasta’’ denir.
• Ülkelerin Sosyal Güvenlik Kurumları arasında yapılan anlaşma ile gelen hastalara ‘’Sosyal Güvenlik Kurumu ile anlaşmalı ülkelerden gelen hasta’’ denir.

Türkiye’de Sağlık Turizmindeki Gelişmeler

Dünyada sağlık turizmi alanında çalışmalar yürüten ülkeler arasında yer alan Türkiye, özellikle 2010 yılı ve sonrası sağlık turizminde büyük gelişmeler kat etmiştir. Her yıl artan hasta sayısı ve ülke ekonomisine katkı sağlayan gelirler ile öne çıkmıştır. Dünya ülkeleri arasında Türkiye’de sağlık turizmi 4. Sırada yer alır. Ülkemiz özellikle termal turizmi ile dünyaya adını duyurmuştur. Özellikle Bursa, Afyon, Yalova, Nevşehir ve Denizli şehirleri termal sağlık turizmi ile dünyada tanınmıştır. Antalya ileri yaş turizmi ile biliniyor. İzmir SPA ve Wellness ile öne çıkmıştır. İstanbul ve Ankara medikal turizmde adı duyulan şehirlerdir.

Türkiye’de sağlık turizmi son yıllarda hızla gelişerek dünya ülkeleri arasında önemli bir yere sahip olmuştur. 2008 yılından itibaren büyük gelişmeler ile yatırımlar yapılan sağlık turizminde 2010 yılı ve sonrası ülke ekonomisine büyük katkı sağlayacak gelişmeler gözlemlenmiştir. Türkiye iklim koşulları, doğal kaynakları, termal kaynakları, denizi ve kaliteli sağlık hizmetleri ile sağlık turizminde tercih edilen ülkeler arasında yer alıyor. İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya gibi büyük şehirlerde yaygın olmakla birlikte ülkenin birçok şehrinde sağlık turizmine yönelik kurum ve kuruluşlar hizmet veriyor. THY ülkeler arası ulaşım kolaylığı sağlayarak sağlık turizminin gelişmesinde etken oluyor. Dünyada sağlık turizmi hizmeti veren ülkeler arasında Türkiye sağlık alanında sunduğu hizmetler ile her geçen gün yükselen bir trend ile yerini almıştır.

Türkiye’de Sağlık Turizmindeki Gelişmeler

Türkiye’de sağlık turizmi son 10 yılda büyük aşamalar kaydederek olumlu yönde gelişmeler yaşanmıştır. Açıklanan istatistikler 2010 yılında 100 bini aşkın hasta ülkemizde bulunan sağlık turizmi imkânlarından yararlanmıştır. 2018 yılında 551.748 hasta Türkiye’ye gelerek sağlık hizmetlerinden faydalanmıştır. Aynı yıl sağlık turizminden 1.110.843 bin ABD doları tutarında gelir elde edilmiştir. 2019 yılında 662.087 hasta Türkiye sağlık turizmi olanaklarından yararlanmıştır. 1 milyar 65 milyon 105 bin ABD doları gelir elde edilmiştir. Her yıl artan hasta sayısı ve ülke ekonomisine katkısı göz önünde bulundurulduğunda sağlık turizminin Türkiye’de gelişmekte olduğu tespit edilmiştir. Dünyada sağlık turizmi sektöründe gelişen ülkeler kategorisinde bulunan ülkemiz bu alanda sürekli kendisini geliştirip yenilemektedir.

Türkiye’de Sağlık Turizminin Önemi

Türkiye’de sağlık turizmi birçok açıdan büyük önem taşıyor. Ülke kaynaklarının ekonomiye katkı saylayacak şekilde kullanımını sağlayan en iyi sektörlerden biridir. Tüm dünyada her geçen gün gelişmekte olan bu turizm alanı ülkemiz için de katkı sağlayacaktır. Sağlık turizminin Türkiye’ye faydaları şunlardır:

• Diğer turizm çeşitlerine göre ülke ekonomisine girdisi en yüksek olan turizm şeklidir.
• Katma değeri en yüksek turizm çeşidi olduğundan ülke ekonomisi için artı değere sahiptir.
• Ülkemizin ve şehirlerinin tanınmasını sağlayacaktır.
• Sağlık turizmi ile birlikte yeni ve çeşitli meslekler için istihdam alanı açılacaktır.
• Türkiye’nin cari açığının kapatılmasında büyük katkı sağlaması beklenmektedir.
• Dünyada sağlık turizmi içerisinde yer alıp tercih edilen ülkelerden biri olmak uluslar arası alanda ülkemizin prestijini artıracaktır.
• Ülkemizde medikal ve termal yatırım kaynaklarının Avrupa’da ve dünyada tanınmasını sağlayacaktır.
• Alternatif bir turizm sektörü olarak diğer turizm alanlarına katkı sağlayacaktır.

Türkiye’de sağlık turizmi medikal sağlık turizm, termal sağlık turizmi, yaşlı sağlığı turizmi ve engelli sağlığı turizmi alanlarında çalışmalar devam etmektedir. Büyük şehirler başta olmak üzere ülkenin birçok şehrinde yeni tesisler yapılarak ve mevcut tesisler uyumlu hale getirilerek sağlık turizmi alanında hizmet verecek kurumlar geliştirilmektedir. Dünyada sağlık turizmi içerisinde etkin rol almak isteyen Türkiye 2023 yılında sağlık turizminin ülke ekonomisine büyük katkı sağlamasını planlamaktadır.